Reklam
Google onay

Bilim

Bilim dünyası Matrakçı Nasuh'u konuşacak


AKM Baskan Yardimcisi Abak, "Matrakci Nasuh, Istanbul'dan Misir'a uzanan yollarin haritalarini ve yol uzerindeki daglari, ovalari, kasaba ve sehirleri resmetmistir" dedi.

Ataturk Kultur Merkezi (AKM) Baskan Yardimcisi Saban Abak, "Matrakci Nasuh Google Earth'u icat eden adam. Istanbul'dan Tebriz'e, Iran'a, Akdeniz'e ve Misir'a uzanan yollarin haritalarini ve yol uzerindeki daglari, ovalari, kasaba ve sehirleri resmetmistir. Eserlerine sehirlesmede bugun hala kaynak olarak basvuruluyor" dedi.

Abak, Birlesmis Milletler Egitim Bilim ve Kultur Orgutunun (UNESCO), 2014 yili Anma ve Kutlama Listesi'ne kabul ettigi isimlerden Matrakci Nasuh'un vefatinin 450. yili dolayisiyla bir panel duzenleyeceklerini bildirdi.

Bu sene unlu Turk silahsoru, minyatur ustasi, tarihci Matrakci Nasuh'un vefatinin 450. yili oldugunu animsatan Abak, bu nedenle Dolmabahce Sarayi'nda, 4 Kasim'da buyuk bir panel gerceklestireceklerini belirtti.

Abak, etkinlikte, Matrakci Nasuh ile ilgili onemli calismalari bulunan Prof. Nurhan Atasoy, Prof. Feridun Emecen ve Prof. Dr. Erhan Afyoncu'nun da katilacagini kaydetti.

"Google Earth'u icat eden adam: Matrakci Nasuh"

Matrakci Nasuh'un Turk tarihinde onemli bir yeri oldugunu ancak fazla bilinmedigini soyleyen Abak, sunlari dile getirdi:

"Matrakci Nasuh, Google Earth'u icat eden adam. Osmanli cografyasini harita uzerinde resimlemis. Istanbul'dan Tebriz'e, Iran'a, Akdeniz'e  ve Misir'a uzanan yollarin haritalarini ve bu yollardaki daglari, ovalari, kasaba ve sehirleri resmetmistir. Mesela, Beyan-i Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Suleyman Han adli eserinde, Irak seferinin menzillerini gosteren kitap, Istanbul'dan Bagdat ve Tebriz 'e olan guzergahin harita uzerinde resimlenmesidir. Onlarca harita dusunun, bunlar Istanbul'dan Bagdat'a kadar olan arazinin haritalari. Bunlari yan yana  koyun. Istanbul'dan ciktiniz, Kastamonu, Amasya, Sivas Erzurum gibi sehirlerden geciyorsunuz ve harita uzerinde bu sehirleri noktacik degil birer resim olarak gordugunuzu dusunun, iste boyle bir eser. Osmanli'nin Akdeniz'deki topraklarini butun Balkan yarimadasini, Ege kiyilarini, resimli harita haline getirmis. Kaynakta, hem Harita hem de sehrin bire bir resmini goruyoruz. Sehrin surlarini, kalelerini, kislalarini, camilerini fotograf gibi gosteriyor. Bugun hala tarihciler, sehir tarihcileri hatta belediyeler, Matrakci Nasuh'un o sehri nasil resmettigine bakiyor. Yaptiklari, fotograf gibi bir minyaturdur."

Saban Abak, etkinlik kapsaminda Beyan-i Manazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Suleyman Han ve diger eserlerinden olusacak bir sergi de acilacagini sozlerine ekledi.

Matrakci denizcilikte onemli rol oynadi

Prof. Dr. Nurhan Atasoy da Matrakci Nasuh'un tarih icin fevkalade onemli oldugunu, sanatciyi bilimsel dunyada Turk sanatiyla ilgilenen herkesin tanidigini soyledi.

Matrakci'nin, denizcilikte hamle yapilan Kanuni Sultan Suleyman doneminin en onemli sanatcilarindan birisi sayildigini kaydeden Atasoy, soyle konustu:

"Denizcilerin faaliyetlerinde haritalarin yeri cok onemlidir. Deniz savaslarinda en buyuk ganimetlerden biri karsi tarafin elindeki haritalari almaktir. Boylece bilgilerini, ne kadar gelistiklerini gorebilirsiniz. Bu devirde Avrupa'da da haritacilik gelismistir. Portekizlilerin portolon denilen kiyi haritalari cok onemlidir. Matrakci Nasuh, bu portolonlari gormus olmali cunku kiyi haritalari gibi bircok eser vermeye basladi. Bu ayrica Matrakci'nin yepyeni bir uslup ortaya cikarmasina da sebep olmustur. Ayni uslupta karalari, mevkileri gosteren resimler de yapmistir Matrakci. Bu denizcilik icin cok onemlidir. Denizciler, bu haritalara baktiklari zaman sehri rahatca gorur ve tanirlar. Matrakci Nasuh, Turk resmine boyle bir resimleme usulunu getirmistir, yepyeni bir tarihi mekan uslubunu yerlestirmistir. Matrakci'nin Menazilname adli eseri 1534 yilinda Kanuni'nin Iran ve Irak'a yaptigi dogu seferinde ordunun konakladigi yerleri gosterir.

Kanuni, ordusuyla Bagdat'a giderken Matrakci da gitmistir ve ordunun konakladigi yerleri cizmistir. Konya ve Eskisehir'e gitmis, oralari da cizmis. Bunlar o kadar iyi cizilmis ki resimlerin hepsi eski eserleri arastirmamizda bize cok yol gosteriyor. Ilk defa Ibrahim Pasa Sarayi'ni calisirken kullandim bu resimleri. Bu resimlere bakarak 16. yuzyildaki halini gorebildim sarayin ve o sirada restorasyonda da Matrakci Nasuh'tan ogrendigimiz bilgiler onemli rol oynadi. Bu resimlerde insan figuru yoktur. Topografiktir ve sadece mimari yapilar gorulmektedir."

Matrakci Nasuh

Tarihci, silahsor, hattat ve bir ressam olarak 16. yuzyilin en ilginc kisilerinden sayilan Matrakci Nasuh, devsirme olarak kucuk yasta Osmanli sarayina alindi ve Sultan II. Bayezid doneminin son yillarinda Enderun'da egitim gordu. Kendi bulusu "matrak" adli oyunla da tanindi. Nasuh'un Anadolu, Irak ve Iran'in batisinda bulunan kentlerin ve yollarin gosterildigi "Beyan-i Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Suleyman Han" adli en unlu eseri 88 sayfa metin, 107 sayfa minyatur, 25 minyaturlu metinden olusuyor.


Kaynak:AA

 
Bugün 10 ziyaretçikişi online oldu
1 2 3 4 5