Kendi kendine konuşmak düşünmeyi geliştiriyor
Kendi kendine konuşmak düşünmeyi geliştiriyor
Kendi kendime konusuyorum; neden deli degilim?
Kendi kendine konusmak her zaman bir delilik isaret olmayabilir. Hatta arastirmacilar bunun dusunme ve algilama surecine yardimci bile olabilecegini savunuyor.
Faydalari Insanlar sIklikla kendi kendilerine konusur. Kimisi birkac gune bir, kimisi de arastirmacilarin iddia ettigi uzere, saat basi kendi kendine konusur. Bu tarz tavirlar mantiga uygun gelmese de arastirmalar ortaya koydu ki cocuklarin tavirlarini sekillendirmede oldukca yardimcidir. Cocuklar bu yolla bir sureci adim adim kendi baslarina uygulayabilirler, ornegin ayakkabilarini baglarken bagciga ve ellerine konsantre olmak gibi… Deney Kendi kendine konusmanin yetiskinlere de faydali oldugu yolunda bulgular var. PsIkologlar bircok gonulluyle, bir cismi ararken nasil davrandiklarini incelemek icin anlastilar. Calisma, arastirmacilardan birinin, Wisconsin-Madison Universitesi’nden bir bilissel psIkolog olan Gary Lupyan’in, “Supermarkette veya buzdolabinda bir sey ararken kendi kendime konustugumu fark ettim” demesi uzerine basladi. Deneyden cikarilanlar Bir deneyde gonullulere 20 adet farkli resim gosterildi ve iclerinden belirli birini (ornegin bir sepet) aramalari istendi. Deneylerin yarisi sepeti ararken bir yandan da yaptiklarini yuksek sesle dusunen bireylerle yapildi. Diger yarisi sessiz kalan bireylerle devam ettirildi. Arastirmacilara gore resimlere bakarken bir yandan da kendi kendine konusan bireyler cismi 50-100 milisaniyelik bir hiz farkiyla daha cabuk buldu(ortalama bulma hizi 1.2-2 saniye idi). Lupyan dusuncelerini “Benim onerdigim cozum genel olarak sudur; dil sadece bir iletisim sistemi olmaktan otedir, dil ayrica dusunmeyi ve algilamayi da guclendiren bir sistemdir.”, seklinde ifade ediyor. Diger bir deneyde de gonulluleren sanal bir supermarkete girip raflardan istenen cismi (dis macunu) almalari ve bunu da en kisa zamanda yapmalari istendi. Aciga cikan sonuclar bu defa daha karmasIkti. Bu sefer gonullu, eger aranan cismin adini yuksek sesle kendi kendine tekrarlamissa gorunur bir verim alindi. Ornegin dis macunu arayan birinin, “dis macunu” dediginde digerlerinden daha hizli sonuca eristigi; ancak “kola” dedigindeyse tam tersi herkesten daha gec sonuca ulastigi belirtildi. Yani dis macunu ararken “kola” deyip durmak sureci tam tersine yavaslatti. Lupyan bunu, “Kendi kendinize konusmak her zaman fayda getirmiyor. Eger nasil gorundugunu bilmediginiz bir seyin adini yuksek sesle soylerseniz bunun surece ya hic olumlu etkisi olmayacaktir ya da onu yavaslatacaktir.” diyerek acikliyor. Lupyan soyle devam ediyor, “eger aradiginiz seyin bir dis macunu oldugunu biliyorsaniz, seklinin ve nasil gorundugunun farkindaysaniz yuksek sesle “dis macunu” diyerek beyninizdeki gorsel merkezleri aktive edip cismi bulmaya yardimci olmasini sagliyorsunuz.”. Lupyan ve calismasi Lupyan gelecekteki calismalar icin, gonullulerle deneyleri gerceklestirirken bir taraftan da beyinlerini taramanin hangi beyin ici devrelerin sureci yonettigini anlamak acisindan yararli olacagini one suruyor. Lupyan ve meslektasi Daniel Swingley, calismadan elde ettikleri sonuclari 10 Nisan’da “Quarterly Journal of Experimental Psychology” adli internet adresinde detayli bir bicimde sunmuslardir.
Kendi kendine konusmak her zaman bir delilik isaret olmayabilir. Hatta arastirmacilar bunun dusunme ve algilama surecine yardimci bile olabilecegini savunuyor.
Faydalari Insanlar sIklikla kendi kendilerine konusur. Kimisi birkac gune bir, kimisi de arastirmacilarin iddia ettigi uzere, saat basi kendi kendine konusur. Bu tarz tavirlar mantiga uygun gelmese de arastirmalar ortaya koydu ki cocuklarin tavirlarini sekillendirmede oldukca yardimcidir. Cocuklar bu yolla bir sureci adim adim kendi baslarina uygulayabilirler, ornegin ayakkabilarini baglarken bagciga ve ellerine konsantre olmak gibi… Deney Kendi kendine konusmanin yetiskinlere de faydali oldugu yolunda bulgular var. PsIkologlar bircok gonulluyle, bir cismi ararken nasil davrandiklarini incelemek icin anlastilar. Calisma, arastirmacilardan birinin, Wisconsin-Madison Universitesi’nden bir bilissel psIkolog olan Gary Lupyan’in, “Supermarkette veya buzdolabinda bir sey ararken kendi kendime konustugumu fark ettim” demesi uzerine basladi. Deneyden cikarilanlar Bir deneyde gonullulere 20 adet farkli resim gosterildi ve iclerinden belirli birini (ornegin bir sepet) aramalari istendi. Deneylerin yarisi sepeti ararken bir yandan da yaptiklarini yuksek sesle dusunen bireylerle yapildi. Diger yarisi sessiz kalan bireylerle devam ettirildi. Arastirmacilara gore resimlere bakarken bir yandan da kendi kendine konusan bireyler cismi 50-100 milisaniyelik bir hiz farkiyla daha cabuk buldu(ortalama bulma hizi 1.2-2 saniye idi). Lupyan dusuncelerini “Benim onerdigim cozum genel olarak sudur; dil sadece bir iletisim sistemi olmaktan otedir, dil ayrica dusunmeyi ve algilamayi da guclendiren bir sistemdir.”, seklinde ifade ediyor. Diger bir deneyde de gonulluleren sanal bir supermarkete girip raflardan istenen cismi (dis macunu) almalari ve bunu da en kisa zamanda yapmalari istendi. Aciga cikan sonuclar bu defa daha karmasIkti. Bu sefer gonullu, eger aranan cismin adini yuksek sesle kendi kendine tekrarlamissa gorunur bir verim alindi. Ornegin dis macunu arayan birinin, “dis macunu” dediginde digerlerinden daha hizli sonuca eristigi; ancak “kola” dedigindeyse tam tersi herkesten daha gec sonuca ulastigi belirtildi. Yani dis macunu ararken “kola” deyip durmak sureci tam tersine yavaslatti. Lupyan bunu, “Kendi kendinize konusmak her zaman fayda getirmiyor. Eger nasil gorundugunu bilmediginiz bir seyin adini yuksek sesle soylerseniz bunun surece ya hic olumlu etkisi olmayacaktir ya da onu yavaslatacaktir.” diyerek acikliyor. Lupyan soyle devam ediyor, “eger aradiginiz seyin bir dis macunu oldugunu biliyorsaniz, seklinin ve nasil gorundugunun farkindaysaniz yuksek sesle “dis macunu” diyerek beyninizdeki gorsel merkezleri aktive edip cismi bulmaya yardimci olmasini sagliyorsunuz.”. Lupyan ve calismasi Lupyan gelecekteki calismalar icin, gonullulerle deneyleri gerceklestirirken bir taraftan da beyinlerini taramanin hangi beyin ici devrelerin sureci yonettigini anlamak acisindan yararli olacagini one suruyor. Lupyan ve meslektasi Daniel Swingley, calismadan elde ettikleri sonuclari 10 Nisan’da “Quarterly Journal of Experimental Psychology” adli internet adresinde detayli bir bicimde sunmuslardir.
