Reklam
Google onay

Bilim

La Mettrie Kimdir - La Mettrie Hakkında

La Mettrie Kimdir - La Mettrie Hakkinda
-Alıntıdır-

Frederick Julien Offray de La Mettrie (1709-51) bir doktordu. Atesin anlik ve dusunce uzerinde yaptigi etkileri kendisinde gozleyerek fizyolojik etmenler ve ruhsal islemler arasindaki iliskileri incelemeye yoneldi. Histoire naturelle de l’ame baslikli calismasi 1745’de cikti ve ertesi yil Fransa’dan suruldu. 1748’de Leyden’de L’homme machine’yi yayimladi ve ayni yil Hollanda’dan suruldu. Buyuk Frederick’den siginma hakki istedi. L’homme plante 1748’de Potsdam’da cikti.


Ruhun Dogal Tarihi baslikli calismasinda (ki daha sonra Ruh Uzerine Inceleme olarak adlandirildi) La Mettrie insanin ruhsal dusunce ve istenc yasaminin duyumlardan dogdugunu ve egitim tarafindan gelistirildigini ileri surer. Duyularin olmadigi yerde hicbir dusunce yoktur; daha az duyu daha az dusunce demektir; ve nerede egitim ve ogretim duzeyi dusukse orada dusuncelerin bir yetersizligi soz konusudur. Ruh ya da anlik ozsel olarak bedensel yapi uzerine bagimlidir ve ruhun dogal tarihi fizyolojik sureclerin sagin gozlemleri yoluyla incelenmelidir. Duyular der La Mettrie onun filozoflaridirlar. Ozunlu olarak bedenden bagimsiz tinsel bir ruh kurami gereksiz bir onsavdir.

Insan Bir Makine’de La Mettrie Descartes’in dirimli bedeni bir makine olarak betimlemesine deginir. Ama onun gorusunde Descartes’in ikiciligi ileri surmek icin es deyisle insandan ozdeksel-olmayan ve ozgur bir dusunen toz ile uzamli bir tozden bedenden olusuyor olarak soz etmek icin hicbir dayanagi yoktu. Fiziksel orgenlige iliskin yorumunu butun insana uygulamasi gerekirdi. Ayni zamanda La Mettrie kendi ozdek dusuncesinde Descartes’dan onemli olcude ayrilir. Cunku ozdek salt bir uzam degildir: ayrica devim gucune ve duyum sigasina da iyedir. En azindan orgutlenmis ya da duzenlenmis ozdek onu duzenlenmemis ozdekten ayiran bir devim ilkesine iyedir; ve duyum devimden dogar. Bu dogusu aciklayamiyor ya da sonuna dek anlayamiyor olabiliriz; ama ozdegin kendisini ve temel ozelliklerini sonuna dek anlamamiz olanaksizdir. Gozlemin bize devimin es deyisle orgutlu ozdegin ilkesinin dogdugu guvencesini vermesi yeterlidir. Ve devim ilkesi verildiginde yalnizca duyum degil ama tum baska ruhsal yasam bicimleri de dogabilirler. Kisaca tum yasam bicimleri en sonunda degisIk fiziksel orgutlenis bicimleri uzerine bagimlidir. Hic kuskusuz bir makine andirimi insani betimlemek icin yeterli degildir. Ayrica bir bitki andirimini da kullanabiliriz (bu yuzden L’homme plante). Ama bu demek degildir ki Dogada kokensel olarak birbirlerinden ayri duzeyler vardir. Onda tur ayrimlarindan cok derece ayrimlarini buluruz.

Din sorunlarinda La Mettrie tam bir bilinmezcilik ileri surdu. Ama yaygin bir bicimde bir tanritanimaz olarak goruluyordu. Ve gercekten de Bayle’in tanritanimazlardan olusan bir Devlet olanaklidir onesurumunu bunun yalnizca olanakli degil ama istenebilir de oldugunu ekleyerek gelistirmeye calisti. Baska bir deyisle din yalnizca ahlaktan butunuyle ayri olmakla kalmaz ustelik ona dusmandir da. La Mettrie’un torel dusuncelerine gelince bunlarin dogasi calismasinin basligi tarafindan yeterince belirtilir.




 
Bugün 11 ziyaretçikişi online oldu
1 2 3 4 5